Voelen doen we allemaal.
‘Aanvoelen, meevoelen en diepgaand verwerken’ doet de een echter sterker dan de ander. Je bent meer of minder empathisch aangelegd, wel of niet sterk gevoelig voor prikkels, 'gewoon' of 'hoog' sensitief. De naam die je eraan geeft heeft veel te maken met de omschrijving waarin jij je het beste kunt vinden. Want eerlijk is eerlijk... we krijgen niet standaard een plaatje of filmpje mee waarop we exact zien wat er in ons brein gebeurt.
De vraag is of dat ook wel nodig is. Het is vooral belangrijk dat je gehoor kunt geven aan bepaalde behoeften. Dat er (h)erkenning is voor wat je voelt en dat je je weg weet te vinden om daarmee om te gaan.
En hoogsensitief of niet... dat geldt toch voor iedereen die zichzelf tegenkomt op gebied van emoties en gevoelszaken? Vroeg of laat gebeurt dat bij iedereen in meer of mindere mate een keer of zelfs vaker.
Om kunnen gaan met wat je voelt (of dat nou veel, weinig, diepgaand, van anderen of van jezelf is) en je gevoel leren volgen, zijn m.i. dan ook belangrijke, misschien zelfs onderschatte basisvaardigheden.
Toetsen, tellen, taal en een taartpuntje emoties
Op school leren we (in de westerse cultuur) relatief weinig over emoties en over het omgaan met wat je voelt. We leren dat al doende; door te observeren, door na te doen, mee te doen, te ervaren, te ontdekken en te socialiseren...
Maar hoeveel ruimte is er voor uitdagingen op gevoelsgebied? Er is veel ruimte voor uitdagingen op leergebied en in zekere zin ook voor uitdagingen op gedragsgebied. En ja dan is er nog zoiets als 'levensbeschouwing' waar gevoelsthema's weliswaar een rol in spelen, maar dat op veel basisscholen helaas een ondergeschoven kindje is (want er moet al zoveel en 'ja de leerresultaten gaan voor...')
Eenmaal in het voortgezet onderwijs wordt je klaargestoomd om mee te kunnen draaien in de maatschappij en je beroepskeuze te kunnen maken. Je identiteit, je hormonen en je brein zijn zich dan volop aan het ontwikkelen; maar ook in deze periode is er vrij weinig ruimte voor verdieping op gebied van gewaarwordingen op gevoelsgebied.
Gaan we zo niet voorbij aan een heel belangrijk ontwikkelingsgebied van ieder kind (lees 'mens')?
Begrijp me niet verkeerd... na dertien jaar zelf leerkracht in het basisonderwijs te zijn geweest, wil ik niet pleiten voor nog meer taken op het bordje van het onderwijs. Niet met de huidige invulling van het onderwijs in ieder geval. Er zou dan uiteraard iets anders moeten wijken zodat er meer tijd en ruimte komt. En daar komen we het eeuwige dilemma tegen... 'Wat zou er dan kunnen wijken? Beweging is belangrijk, wereldoriëntatie is belangrijk, etc. etc.'
Anderzijds weet ik dat als je echt wil, je een weg kunt vinden om tijd te maken voor wat je zo belangrijk vindt.
In de jaren dat ik een eigen klas had, lukte het me regelmatig om op een vrijdagmiddag tijd te maken voor kringgesprekken rondom emoties en gevoelskwesties. Het waren jaren waarin ik als leerkracht nog wat bewegingsvrijheid had in het runnen van m'n klas. Helaas waren dat ook de jaren waarin er maar door werd gehamerd op toetsresultaten die omhoog moesten om als school beter op de kaart te komen.
Terugkijkende op die tijd, waren het m'n mooiste jaren in het onderwijs, al zakte de moed me ook langzaam maar zeker in de schoenen.
Het heeft er mede aan bijgedragen dat ik uit het onderwijs ben gestapt en de keuze heb gemaakt om op een andere manier bij te kunnen dragen aan de ontwikkeling van een kind en wel op gebied van hetgeen ik zo belangrijk vind.
In m'n praktijk bereik ik echter alleen de kinderen die daar met een speciale reden naartoe komen en wiens ouders daar financieel de ruimte voor hebben...
Voelen is ook 'weten en gewaarworden'
'Voelen' is zo spannend toch niet, dat gaat vanzelf, wat valt er nou eigenlijk aan te leren?
Alleen al de meerdere interpretaties van 'voelen' zijn interessant om bij te stil te staan; helemaal met kinderen!
Voelen = tasten
Voelen = innerlijk weten
Voelen = gewaarwording van emoties
Het is een vrij abstract begrip voor kinderen. Waar zit het? Kun je het zien? De uiting van gevoel kun je soms zien of waarnemen maar je ziet het niet letterlijk zitten. Toch voel je het soms bij je keel, je buik of je hart.
Voelen kan je koppelen aan kleur, klank, vorm, beweging en textuur om het concreet te maken en om er meer grip op te krijgen. Wat je voelt kun je heel goed verwerken in expressie maar ook in actie.
Aanvoelen van anderen en invoelen bij jezelf heeft weer heel veel te maken met innerlijk weten; een zeer onderschat maar mega waardevol vermogen dat we ALLEMAAL hebben en ook als kind al kunnen leren inzetten!
Als kind voelde ik bijvoorbeeld ooit aan dat ik weg moest rennen voor een bepaalde man op straat, ik kreeg de rillingen over m'n rug toen ik hem in z'n ogen keek... nee, ik kan niet bewijzen dat hij iets slechts van plan was (en daar ben ik dan ook maar wat blij om).
Natuurlijk is het niet de bedoeling dat we kinderen angst aanjagen met dit soort voorbeelden, het gaat erom dat ze leren vertrouwen op hun instinct ongeacht de situatie.
Hallo hoogsensitiviteit
Dat hoogsensitiviteit momenteel zo sterk onder de aandacht is, zegt mij meer dan 'het is tijd dat er meer erkenning voor deze eigenschap komt.'
Het zegt mij vooral dat het tijd is dat er in de basis meer aandacht voor 'voelen' komt.
Daar heeft niet alleen een 'hsp' baat bij, daar heeft -zoals ik het zie- iedereen baat bij.
Er ligt zoveel nadruk op het verstand en het denkvermogen dat het net is alsof we bijna volledig daarop dienen te vertrouwen als mens. Logisch dat we bijna gaan geloven dat we te vervangen zijn door robots!
(Ja ik weet, die robots kunnen tegenwoordig zelfs emoties nabootsen en acteren alsof ze ook een innerlijk weten hebben, waardoor je bijna zou geloven dat ze echt kunnen voelen.)
Mijn punt is... we zijn zeker geen robots. We zijn als mens allemaal 'sensitief', de mate waarin en de manier waarop zich dit uit verschilt per persoon. Als we van jongs af aan meer grip krijgen op dat gevoelssysteem, hoeven we er wellicht later minder mee te 'dealen'.
Wat je voelt telt!
Door: Silvana Trivieri
Reactie schrijven