Mijn kind hoogstimulatief?

of met andere woorden: druk-gevoelig

hoogstimulatief kind hoogsensitief kind woedeaanvallen

Is hoogstimulativiteit ook een vorm van hoogsensitiviteit?

 

De term hoogstimulativiteit staat ook wel bekend als 'druk-gevoelig'. Je zou het als een vorm van hoogsensitiviteit kunnen beschouwen waarbij de persoon in kwestie (met name in de kinderjaren) zich meer naar buiten richt en de neiging heeft om meer impulsief en zelfs explosief te reageren bij overprikkeling. Je zou grofweg kunnen stellen dat het hoogsensitieve kind vooral een introverte manier van prikkelverwerking heeft en het hoogstimulatieve kind vooral een extraverte manier. 

De vergelijking met ADHD is vaak al gauw gemaakt, terwijl dit toch echt wel verschillende verschijnselen zijn met verschillende processen in het brein.

 


De volgende kenmerken zijn typerend voor hoogstimulativiteit:

  • grote mate van bewegingsdrang (met name bij overprikkeling)
  • druk en impulsief gedrag (met name bij overprikkeling)
  • sterk met de omgeving bezig (observerend)
  • moeite met concentratie
  • sterke emotionele ontlading (explosief)

Een voorbeeld van hoogstimulativiteit

Mara is acht jaar en woont samen met haar ouders in een woonwijk met veel andere jonge gezinnen. Ze is wisselend enthousiast over school. Ze leert graag en is dol op de juf, maar ze heeft het niet altijd makkelijk in de klas. Regelmatig krijgt ze te horen dat ze zachter mag praten of zich een beetje in moet houden. Het komt namelijk vaak voor dat ze erg emotioneel reageert door te snauwen, schreeuwen, huilen of op een ander moment weer heel hard begint te schateren door de klas. Ze zit regelmatig in een andere klas of op een afgezonderde plek, omdat ze de rust te sterk heeft verstoord of over andermans grenzen ging. Op het schoolplein spreken enkele ouders onderling al over dat meisje met 'ADHD' en ook leerkrachten laten de term wel vallen tijdens onderlinge groepsbesprekingen.

 

Tijdens een rekenles (waar Mara doorgaans erg gemotiveerd voor is) trekt Nick een raar gezicht naar haar, zonder dat de juf het ziet. Mara kijkt hem aan en krijgt een raar gevoel in haar buik, Nick had op het plein ook al om haar gelachen toen ze struikelde. Hij woont bij haar in de buurt en komt uit een gezin met nogal wat problemen. Mara weet dit, ze ziet vaak hoe hij met zijn moeder over straat loopt en ziet aan hun blik en houding dat er meer aan de hand is. Ze begrijpt dit niet helemaal, maar krijgt er een raar gevoel van in haar buik en in haar hoofd. Nick daagt Mara vaak uit, ze wordt overweldigd door de verschillende gevoelens die ze van hem oppikt en kan er dan geen kant meer mee op. Nu, tijdens de rekenles voelt ze hoe het plotseling naar haar hoofd stijgt en voor ze het weet pakt ze haar gum en gooit 'm zo hard ze kan tegen zijn gezicht aan. Deze komt precies op zijn oog terecht, waardoor Nick het uitschreeuwt. De klas is in rep en roer en Mara krijgt een time-out van de juf.

 

Vandaag vraagt de leerkracht of Mara's moeder nog even tijd heeft om in gesprek te gaan. Mara heeft die week namelijk al drie flinke aanvaringen gehad met haar klasgenootjes. De juf merkt op dat er ook maar iets hoeft te gebeuren, of Mara reageert heel heftig. Ze kan niet plaatsen hoe iets kleins tot zulk explosief gedrag kan leiden. Mara's moeder merkt op dat Mara na een schooldag, thuiskomt met enorme bewegingsdrang en nog bomvol energie lijkt te zitten. 

Soms gaat ze direct naar haar kamer en wil ze niet vertellen hoe het op school was en andere keren blijft ze maar aandringen om samen met haar moeder iets actiefs te gaan ondernemen. Als het bedtijd is, kan ze vaak niet in slaap komen. Het wemelt in haar hoofd en ze voelt onrust in haar lijf. 

Ze zit sinds kort op Judo, dit vindt ze geweldig. Maar het blijft druk in haar hoofd en ze weet zich nog geen raad met de confrontaties met haar leeftijdsgenootjes. Ze voelt zich vaak onbegrepen en denkt dan dat ze overal de schuld van krijgt.

Haar ouders vragen zich af of hun dochter het slachtoffer is van pestgedrag, of dat er bij hun dochter sprake is van ADHD. Dat laatste is waar de leerkracht wel aan dacht...

 

De vergelijking met ADHD is al gauw gemaakt

Veel kenmerken van hoogstimulativiteit vind je ook terug in het beeld van ADHD. Er wordt dan ook al gauw gedacht dat er bij een hoogstimulatief kind sprake is van ADHD. Uiteraard is dit iets dat niet direct uitgesloten kan worden, maar ook zeker iets om zorgvuldig mee om te gaan.

Een kind krijgt helaas al gauw een label opgeplakt zonder dat er echt goed naar gekeken is.

Een belangrijk verschil met ADHD is dat een hoogstimulatief kind vanaf een bepaalde leeftijd (tussen de 6-8 jaar gemiddeld) in staat is om op zichzelf te reflecteren en kan navertellen wat de oorzaak of trigger was voor z'n eigen gedrag. Voor een kind waarbij sprake is van ADHD, is dit vele malen moeilijker.

Daarnaast is een hoogstimulatief kind zich uitermate bewust van de emoties van anderen en pikt signalen van anderen erg goed op. Ook dit is voor het kind met ADHD vaak zeer moeilijk of bijna onmogelijk. Het hoogstimulatieve kind is zich in die zin veel meer bewust van de omgeving en vertoont dan ook sterk observerend gedrag. Het kan vaak precies vertellen hoe iemand keek, welke klank iemand in z'n stem had en hoe iemand zich leek te voelen.

 

Wat te doen?

Wat zouden de ouders van Mara uit het voorbeeld, kunnen doen? Ze zouden via school of via de huisarts kunnen nagaan of een onderzoek wenselijk is en tot de mogelijkheden behoort. Ze zouden Mara kunnen laten deelnemen aan een sociale vaardigheidstraining (SOVA training) of ze kunnen zelf onderzoeken of er een passende vorm van begeleiding is die aansluit op hun hulpvraag. 

Het valt niet mee om een keuze te maken. Het is zeer begrijpelijk dat er hier een drempel wordt ervaren, maar ook dat er een gevoel van onmacht ontstaat. Er is niet altijd één passende oplossing. Soms gaat het om een combinatie van verschillende methoden die inzicht en verlichting bieden. 

 

 

kindercoach kindertherapeut haarlem

Begeleiding bij Lieve Maan

De volgende uitdagingen staan voor kinderen bij het leren omgaan met hoogstimulativiteit, voorop:

  • Herkennen van triggers 
  • Signaleren en lokaliseren van spanning in het lijf
  • Onderscheid maken in eigen emoties en die van een ander
  • Functionele manieren ontdekken om spanning af te laten vloeien
  • Woorden leren geven aan emoties en deze van elkaar onderscheiden

 

Samen met het kind werk ik aan deze uitdagingen, door mee te gaan in diens unieke belevingswereld

en vervolgens een plan op maat te maken waarbij we in een laagdrempelige, speelse setting aan de

doelen werken. Soms blijkt er (zoals eerder genoemd) meer nodig te zijn en adviseer ik ouders

om ook aan andere vormen van begeleiding te denken.

 

Het is misschien goed om te vermelden dat ik niet bevoegd ben om diagnoses te stellen en

dus ook geen diagnoses kan uitsluiten.